Dienaren van het gezag - G. Meershoek

Het Amsterdamse politiekorps heeft tijdens de Duitse bezetting een zeer belangrijk aandeel gehad in de deportatie van de joden en de bestrijding van het verzet. Hoofdcommissaris en oud-KNIL militair Sybren Tulp maakte zich niet alleen zeer populair bij de korpsleden, maar slaagde er ook in de favoriet te worden van de hoogste Duitse politieautoriteiten. Onder zijn supervisie joeg de politieke recherche vete tientallen verzetsstrijders welbewust de dood in. Op zijn aandringen kreeg het korps een sleutelrol bij de deportatie van de joden. Met zijn charisma wist de korpschef ook onwillig personeel over de streep te trekken. Slechts een enkele inspecteur weigerde de hem opgelegde taak. Een maand lang haalden gewone inspecteurs en gewone agenten joden uit hun huizen. Ook toen daarna het Politiebataljon, een aparte gekazerneerde eenheid, de taak overnam, werd een overgrote meerderheid van het korps nog en vele malen ingezet bij grote razzia's. Gaandeweg ging het oppakken met steeds meer excessen gepaard: diefstal, mishandeling (zelfs van hoogbejaarden) en drankmisbruik.

Guus Meershoek kreeg als eerste toegang tot de politiearchieven, die voor Presser en De Jong gesloten bleven. Hij sprak met tientallen korpsleden en achterhaalde tal van onthullende documenten, waaronder het duizenden pagina's tellende dagboek van de fanatiek pro-Duitse chef van de politieke recherche. Meershoek laat overtuigend zien dat de politie sinds het Jordaan oproer van 1934 een volstrekt andere rol jegens de bevolking kreeg opgelegd, die de inschakeling in het Duitse repressieapparaat vergemakkelijkte en in feite voortduurde tot de Provo-rellen van 1966. Na de oorlog wist het korps de zuivering in eigen hand te houden en een door de Nederlandse regering benoemde nieuwe hoofdcommissaris de deur te wijzen.

Dienaren van het gezag is niet alleen een uiterst belangrijke bijdrage aan de geschiedschrijving van de Tweede Wereldoorlog, maar levert ook tal van nieuwe inzichten over de verhouding tussen overheid, politie en bevolking.

Voor de inhoud: zie de foto's 2 en 3.

INCLUSIEF VERZENDKOSTEN binnen Nederland